Điện Biên TV - Sau gần 3 năm thực hiện tái định cư Thủy điện Sơn La, việc người dân thị xã Mường Lay lo bây giờ không còn là xây nhà dựng cửa, mua sắm đồ đạc mà là tự vận động, xoay sở tìm hướng phát triển kinh tế lâu dài cho gia đình.

Thị xã Mường Lay

Trở lại Mường Lay lần này, những tưởng chúng tôi vẫn sẽ phải đối mặt với những con đường ghồ ghề, ướt lép nhép. Nhưng không, qua bản Ho Cang rồi Tạo Sen đường tỉnh lộ 142 sau nhiều tháng chậm tiến độ giờ đã trong giai đoạn trải nhựa hoàn thiện. Những con đường huyết mạch trong lòng Thị xã cũng đang được các nhà thầu khẩn trương thi công, có lẽ trong mùa mưa năm 2012 này hình ảnh mọi người ra khỏi nhà cùng những chiếc ủng sẽ ít đi. Qua bản Na Nát, phường Na Lay không còn bến đò tạm tấp nập người qua lại như mấy tháng trước. Người dân đôi bờ Thị xã giờ đi lại dễ dàng hơn nhiều nhờ cầu Bản Xá đã thông xe, đang mùa nước rút nên cây cầu trông cao hơn thường lệ. Đường đi lối lại dễ dàng hơn, nhưng thi thoảng những cơn gió từ lòng hồ lại bốc bụi từ những con đường thi công dang dở bao trùm lên nhà cửa. Người dân Thị xã thường an ủi bảo nhau: đã mấy năm chịu cảnh "nắng bụi mưa lầy" rồi, giờ thêm một mùa gió Lào nữa cũng có sao, tất cả cũng vì công cuộc xây dựng Thị xã và đến năm sau khi đường sá xong xuôi sẽ ổn cả.
    
Dạo một vòng các bản, vào các hộ gia đình quanh Thị xã, đâu đâu cũng thấy người dân bàn tính chuyện làm ăn. Qua các câu chuyện phần nào hiểu được sự lo lắng tìm hướng phát triển kinh tế cũng như mong muốn, nguyện vọng của người dân Thị xã hiện nay. Ông Lù Văn Thấm -  Chủ tịch UBND phường Na Lay thành thật chia sẻ: ngay từ ngày đầu thực hiện tái định cư, nhiều hộ gia đình đã ý thức được việc đầu tư chuyển đổi ngành nghề sản xuất để ổn định đời sống. Đến khi hết 2 năm hỗ trợ của nhà nước những hộ gọi là có tâm lý thờ ơ, trông chờ cũng đã nhận ra phải tìm hướng phát triển gì đó lâu dài hơn. Khi kiến nghị kéo dài hỗ trợ sang năm thứ 3 nhiều hộ biết rằng đây chính là cơ hội, là nguồn vốn cần tận dụng để đầu tư vào phát triển kinh tế.

Thuyền câu tôm của người dân thị xã Mường Lay

Việc đánh bắt thủy sản trên địa bàn Thị xã không phải bây giờ mới có, trước đây người dân Thị xã cũng đã quen với những chiếc thuyền đánh bắt trên sông Đà. Bây giờ vẫn những chiếc thuyền ấy nhưng cá tôm nhiều hơn, rồi những chiếc thuyền mới, những vó bè cũng nhanh chóng xuất hiện. Những người làm chài cá hiểu rằng cứ đánh bắt mãi không phải là công việc lâu dài, bền vững nhưng trước mắt thiên nhiên vẫn đang ưu đãi con người. Giờ cập bến của các thuyền đánh bắt cá, các tư thương đã chờ từ bao giờ, việc bán mua diễn ra nhanh chóng không kỳ kèo mặc cả, dường như giá đã được ngầm thỏa thuận với nhau từ trước. Trao đổi với ông Khoàng Văn Sách, một chủ thuyền đánh bắt cá trên địa bàn Thị xã được biết: từ khi tái định cư kinh tế gia đình nhìn chung ổn định, hỗ trợ của nhà nước đủ đảm bảo cuộc sống. Gia đình cũng tận dụng diện tích cấy lúa trồng rau nuôi gà nuôi vịt tăng gia để tích góp vốn. Mới đây, gia đình đầu tư mua chiếc thuyền máy trị giá gần 10 triệu đồng để đánh bắt thủy sản trên hồ. Trong câu chuyện ông Sách cũng chia sẻ thêm, việc đánh bắt chỉ là tạm thời và không riêng gì ông, nhiều người khác mua thuyền đánh bắt chỉ để có thêm chút vốn đợi đến khi hết hỗ trợ của nhà nước hoặc tôm, cá ít đi thì có vốn để đầu tư vào việc khác.

Tuy nhiên, không phải hộ gia đình tái định cư nào cũng có đủ điều kiện để sắm thuyền như ông Sách. Rất nhiều gia đình mất đất sản xuất không biết trông chờ vào gì ngoài các khoản hỗ trợ của nhà nước. Sản xuất như thế nào, phát triển kinh tế ra sao vẫn đang là một bà toán khó đối với cả chính quyền địa phương và người dân tại một số bản tái định cư. Đơn cử như xã Lay Nưa, một trong những địa bàn còn nhiều diện tích sản xuất nhất Thị xã. Cả xã hiện còn 140 ha lúa hai vụ nhưng đối với 5 bản, trên 230 hộ thuộc diện tái định cư ngoài hỗ trợ của nhà nước, chỉ có thể trông chờ vào 36 ha đất bán ngập sản xuất một vụ. Và trong năm đầu tiên thí điểm sản xuất trên đất bán ngập cấp ủy, chính quyền địa phương quyết tâm thực hiện cho được việc sản xuất, tận dụng diện tích này để ổn định tâm lý bà con nhân dân. Ông Nguyễn Hữu Thanh - Phó Chủ tịch UBND xã Lay Nưa cho biết: hướng phát triển trong thời gian tới là rất khó, đây cũng là nỗi băn khoăn của địa phương vì tái định cư diện tích bị thu hẹp, đất sản xuất bị ngập hết không còn gì. Trước mắt xã đã tính đến chuyện hướng dẫn nhân dân phát triển chăn nuôi theo hộ gia đình, sau là trồng các loại cây công nghiệp ngắn ngày trên diện tích đất bán ngập để tận dụng tối đa mùa vụ.

Sản xuất trên đất bán ngập tại thị xã Mường Lay

Xuống các bản Bắc, bản Ổ, Na Ca xã Lay Nưa, thị xã Mường Lay có thể thấy rõ không khí lao động khẩn trương trên đồng ruộng. Tại nơi vừa mới cách đây mấy tuần còn nằm dưới lòng hồ, hầu hết các thửa ruộng đã xanh màu mạ, một số diện tích vừa rút nước đang được bà con khẩn trương làm đất để sớm gieo cấy cho kịp thời vụ. Dọc theo bức tường kè mới xây trước mỗi căn nhà sàn thuộc bản Bắc, xã Lay Nưa đều có buộc một chú trâu. Ông Ngô Văn Sơn - trưởng bản cho biết: Cả bản hiện có 68 hộ nhưng có 75 con trâu và 135 con lợn. Dù khó khăn về chỗ chăn thả và nguồn thức ăn nhưng hộ nào cũng cố nuôi một con trâu, từ 1 đến 2 con lợn. Bên cạnh sản xuất lúa thì chăn nuôi là công việc tạo ra nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ gia đình trong bản góp phần ổn định đời sống.

Có thể nói, ba năm là khoảng thời gian không dài nhưng đủ để một cây ăn quả mới trồng cho trái. Đời sống của bà con nhân dân Thị xã cũng vậy. Mặc dù trước mắt vẫn còn rất nhiều khó khăn nhưng về cơ bản đời sống đã có nhiều đổi thay so với trước, và bà con đã bắt nhịp được với cuộc sống tại nơi ở mới. Nhìn những ruộng mạ xanh mướt chạy dài giữa hai bờ hồ, cùng người dân Thị xã tin tưởng vào một vụ mùa bội thu. Đó sẽ là sự khẳng định sự đúng đắn trong chủ trương phát triển kinh tế của Thị xã. Đồng thời là cơ sở, là tiền đề quan trọng để nhân dân tiếp tục phát triển kinh tế theo các hướng khác như chăn nuôi, đánh bắt nuôi trồng thủy sản và tới đây là việc thí điểm trồng cây cao su trên địa bàn.

Chu Linh