Nhìn vào bản danh sách các đơn vị nợ thuế tính đến hết tháng 4/2015 của Chi cục Thuế TP. Điện Biên Phủ, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên: Toàn thành phố hiện có tới 490 đơn vị, doanh nghiệp nợ thuế với tổng số tiền lên tới gần 100 tỷ đồng, trong đó số nợ cũ tính đến hết 31/12/2014 là 72,5 tỷ đồng, còn lại số nợ mới phát sinh trong 4 tháng đầu năm 2015. Trong các đơn vị có số nợ thuế lớn và lâu chủ yếu là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng và đầu tư xây dựng hạ tầng, kinh doanh vận tải.

Đứng tốp đầu trong danh sách nợ thuế của Chi cục Thuế thành phố cũng là một đơn vị chuyên hoạt động trong lĩnh vực xây dựng. Đó là Công ty TNHH tư vấn và xây dựng 1/5 (phường Nam Thanh, TP. Điện Biên Phủ). Theo tìm hiểu của chúng tôi, được biết doanh nghiệp này thời gian qua đã bị cơ quan Thuế nhắc nhở nhiều lần nhưng vẫn chưa có sự chuyển biến tích cực. Theo lãnh đạo Chi cục Thuế thành phố thì đây cũng là trường hợp điển hình cả về số tiền nợ lẫn thời gian nợ kéo dài. Thực tế số tiền nợ hiện tại của doanh nghiệp này là trên 4,1 tỷ đồng, trong đó nợ gốc 2,8 tỷ đồng còn lại nợ chậm nộp. Tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới số nợ đọng thuế của doanh nghiệp khá cao, chúng tôi gặp bà Vũ Thị Hạnh - Giám đốc công ty. Tuy nhiên, với lý do kế toán đi vắng nên bà Hạnh từ chối trả lời. Điều khó hiểu là trong khi bà Hạnh là giám đốc công ty nhưng không nắm rõ về tình trạng nợ đọng thuế của doanh nghiệp mình. Số liệu báo cáo tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty này cho thấy, năm nào cũng lỗ nhưng điều ngược đời là liên tục thua lỗ mà doanh nghiệp vẫn sản xuất, xây dựng. Cứ tình trạng kéo dài như thế này thì không biết đến bao giờ công ty này mới trả được hết nợ thuế.

 

Chị Cao Ngọc Oánh, cán bộ tổng hợp nợ thuế, Chi cục Thuế thành phố cho biết: Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ thuế hiện nay một phần do tình hình suy thoái kinh tế kéo dài nên nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Có đơn vị do thua lỗ kéo dài nên tạm ngừng hoạt động, thu hẹp quy mô, thậm chí còn phá sản. Mặt khác, nhiều doanh nghiệp tuy được hưởng chính sách gia hạn thuế, nhưng đến hạn lại cố tình không nộp. Chủ yếu là những doanh nghiệp ở các lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng. Một số doanh nghiệp lợi dụng lách luật, chiếm dụng tiền thuế giá trị gia tăng của Nhà nước chây ì, không chịu nộp thuế.

 

Trong số 490 đơn vị, doanh nghiệp nợ thuế có những công ty “ma”, nghĩa là do làm ăn thua lỗ, nợ đọng thuế nên đã “chuồn” khỏi địa phương. Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay toàn thành phố có 41 doanh nghiệp “ma” đang nợ đọng thuế với tổng số tiền lên đến gần 7 tỷ đồng. Số nợ thuế này được liệt kê vào dạng khó thu. Nghĩa là các doanh nghiệp này đã đóng cửa hoặc phá sản, hiện tại không có mặt tại địa phương. Điển hình là Doanh nghiệp tư nhân Nguyễn Quang Tuyến, trước kia hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo, còn nợ gần 700 triệu đồng từ năm 2008, thế nhưng hiện nay đã “chuồn” khỏi địa bàn. Hay Công ty Cổ phần Thịnh Vượng, phường Thanh Bình, hoạt động trong lĩnh vực xây dựng nhưng hiện đang nợ 670 triệu đồng tiền thuế từ năm 2008. Nay công ty không có khả năng trả nợ, nhưng vẫn duy trì hoạt động bằng cách nộp tờ khai trắng cho cơ quan thuế. Tức là duy trì tên công ty nhằm thu lại nguồn vốn đã bỏ ra nhưng trên thực tế công ty không có bất kỳ một hoạt động nào. Trao đổi với chúng tôi về việc nhiều doanh nghiệp đang nợ đọng thuế nhưng đã “mất tích”, ông Nguyễn Thế Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Thuế TP. Điện Biên Phủ cho biết: “Sở dĩ có tình trạng doanh nghiệp nợ thuế rồi bỏ trốn hoặc chuyển đi địa bàn khác lập doanh nghiệp mới, một phần do xuất phát từ kẽ hở trong việc đăng ký thành lập doanh nghiệp quá dễ dàng nhưng công tác quản lý còn lỏng lẻo; trong khi đó lại chưa có chế tài đủ mạnh để xử lý khi họ vi phạm”.

 

Được biết, việc đăng ký thành lập doanh nghiệp không khó song vấn đề năng lực tài chính, trình độ quản lý… không ai kiểm tra, kiểm định. Thực tế khi các đoàn đi khảo sát, kiểm tra không ít doanh nghiệp có tên nhưng không có địa chỉ, không có hoạt động kinh doanh. Khi nợ thuế họ tự ý giải thể, bỏ trốn nên không thể làm được gì. “Tình trạng doanh nghiệp vắng chủ đã xảy ra từ nhiều năm nay và ngày càng phổ biến, thế nhưng việc giải quyết vẫn còn hết sức lúng túng. Tuy nhiên, thực tế có những doanh nghiệp cũng thực sự gặp khó khăn. Với ngành chức năng chúng tôi, điều quan trọng là phải làm sao để kiểm soát, hoàn thành nhiệm vụ được giao nhưng vẫn tạo điều kiện để doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng, ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh”, ông Vinh cho biết thêm.

 

Để xử lý và tránh tình trạng nhiều đơn vị nợ thuế, hiện Chi cục Thuế thành phố đang tiếp tục phối hợp với cơ quan Công an trong xử lý các doanh nghiệp có dấu hiệu phạm tội, bỏ trốn còn nợ thuế; thường xuyên phối hợp với các ngân hàng thương mại để xác minh thông tin về tài khoản của doanh nghiệp, phối hợp để cưỡng chế nợ thuế. Kết hợp đẩy mạnh công tác tuyên tuyền chính sách pháp luật về thuế, nhất là các biện pháp cưỡng chế nợ thuế theo quy định của luật đến các doanh nghiệp...