Điện Biên TV - Từng là đơn vị sản xuất, kinh doanh hiệu quả, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động. Song trong cơ chế thị trường, đầu tư dàn trải, thiếu sâu sát trong quản lý điều hành khiến việc sản xuất, kinh doanh của Công ty Cổ phần Khoáng sản Điện Biên liên tục thua lỗ trong thời gian dài, thậm chí đang đứng trước nguy cơ phá sản.

Hàng nghìn tấn than hiện không tiêu thụ được.

Công ty Cổ phần Khoáng sản Điện Biên (tiền thân là Công ty Khoáng sản Lai Châu) được thành lập từ năm 1978, chỉ vẻn vẹn 32 cán bộ, công nhân viên. Lúc bấy giờ dụng cụ để khai thác than thô sơ, chủ yếu là: cuốc, xẻng, xà beng. Để có được 1 mét khối than, người lao động phải xới tung từ 50 - 70 mét khối đất. Song, với những dụng cụ ấy, những người thợ mỏ lúc bấy giờ cũng khai thác được 700 - 800 tấn than/năm. Phấn khởi, tin tưởng, Công ty tiếp tục đầu tư, mở rộng sản xuất, tuyển dụng đội ngũ công nhân trẻ có tay nghề cao, xây dựng cơ sở hạ tầng, như mở đường vận chuyển than bằng cơ giới, hầm lò đảm bảo khai thác an toàn. Từ đây, sản lượng khai thác than của Công ty năm sau luôn cao hơn năm trước, bình quân 15.000 - 18.000 tấn than/năm, đáp ứng nhu cầu than trong tỉnh. Ngoài khảo sát, mở rộng hầm lò, nâng cao sản lượng khai thác than mỗi năm, Công ty còn tích cực tìm kiếm các đối tác, bạn hàng để học hỏi kinh nghiệm mời gọi hợp tác đầu tư. Giai đoạn từ 1986 - 2006, Công ty không chỉ liên kết với các đơn vị trong nước mà còn hợp tác với Công ty Kẽm, huyện Kim Bình, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) luyện thành công sản phẩm than cốc dùng trong ngành công nghiệp luyện kim. Sản phẩm nhanh chóng được thị trường chấp nhận. Nhờ áp dụng cơ giới kỹ thuật vào khai thác, bước đầu làm ăn có tích lũy. Có thời điểm Công ty sử dụng đến 500 cán bộ công nhân, người lao động. Ăn nên làm ra, Ban lãnh đạo đơn vị chú trọng xây dựng quỹ phúc lợi, chăm lo đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân. Các chính sách xã hội được quan tâm đúng mức như: xây dựng nhà tình nghĩa, nhà trẻ, lập sổ tiết kiệm trị giá hàng trăm triệu đồng... Thậm chí, những đợt kỷ niệm ngày thành lập Công ty hay Lễ đón nhận Huân chương Lao động hạng III, Công ty đều mời đoàn văn công từ Trung ương lên biểu diễn.

Song những năm gần đây, tình hình hoạt động sản xuất của đơn vị, nhất là sau khi chuyển đổi từ Công ty TNHH sang mô hình Công ty cổ phần (năm 2009) thì hiệu quả hoạt động lại kém đi. Hiện nay, hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty vô cùng “bi đát”, thậm chí không muốn nói đến là đang đứng trước nguy cơ phá sản. Những tài sản có giá trị của Công ty, trong đó có nhiều tư liệu sản xuất như xe ô tô, máy xúc, máy ủi bị ngân hàng phát mãi vì nợ tiền vay vốn. Số cán bộ, công nhân viên ít hơn so với năm đầu tiên mới thành lập (hiện nay chỉ còn 26 cán bộ, người lao động trong diện được đóng bảo hiểm).

Thiết bị máy móc khai thác than để không từ lâu.

Theo tìm hiểu, chúng tôi được biết, hiện Công ty Cổ phần Khoáng sản Điện Biên đang hoạt động khai thác than tại 2 địa điểm: mỏ Tây Nam, xã Thanh An (huyện Điện Biên) và mỏ Tà Té, xã Noong U (huyện Điện Biên Đông). Công suất khai thác than theo thiết kế của 2 mỏ là 21.000 tấn/năm, song 6 tháng đầu năm nay, cả 2 mỏ mới chỉ khai thác được 1.700 tấn. Con số khá chênh lệch so với công suất thiết thế. Nếu như năm 2003, doanh thu của Công ty đạt trên 17 tỷ đồng thì 6 tháng đầu năm 2015 chỉ đạt gần 1,4 tỷ đồng và nộp ngân sách Nhà nước 300 triệu đồng so với con số hàng tỷ đồng trước đây.

Để hiểu rõ hơn về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty, chúng tôi liên hệ với Ban giám đốc Công ty khá nhiều lần nhưng đều bị từ chối, với lý do là cả giám đốc và phó giám đốc đều là những người mới được bổ nhiệm từ đầu tháng 7/2015 nên không nắm bắt được tình hình hoạt động, sản xuất của Công ty. Thực tế, trong 9 năm (từ năm 2006 đến nay), Công ty đã “thay tướng đổi quân” đến 4 lần, song tình hình hoạt động vẫn không khá hơn là mấy. Khi chúng tôi hỏi báo cáo đánh giá tình hình hoạt động, sản xuất kinh doanh của Công ty thì nhận được câu trả lời do cán bộ phòng kỹ thuật quản lý, nhưng hiện nay tất cả cán bộ của phòng kỹ thuật đang được Công ty cho nghỉ tạm không lương. May mắn lắm chúng tôi mới gặp được một người duy nhất trong đội khai thác than số 1 trên mỏ than Tây Nam, Thanh An, anh Hà Văn Hinh tâm sự: Tôi làm ở mỏ than này đã được 20 năm, nhưng từ năm 2014 đến nay phải ở nhà trồng chuối, chăn nuôi bò vì không có cửa lò để khai thác. Trước đây, việc làm không hết, tôi đưa người ở quê (quê Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) lên làm, nhưng vài năm nay Công ty cho nghỉ hết rồi. Nghe nói, mỏ than cũng đã sắp hết hạn khai thác, mà tình hình hoạt động năm được năm mất như thế này thì có khi sớm về quê làm ruộng thôi”. Minh chứng cho việc gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, anh Hinh cho biết: Cả Công ty hiện có 4 đội khai thác, mỗi đội hơn 10 người (trước kia 20 đội, mỗi đội có hàng trăm người). Sản xuất kém hiệu quả, đơn vị hợp tác ít, nhỏ lẻ nên hàng năm số lượng than khai thác hầu như không tiêu thụ được, may chăng chỉ bán cho một số lò gạch trên địa bàn tỉnh. Chỉ cho chúng tôi kho than còn ứ đọng nhiều năm, anh Hinh nói: Đây là bãi chứa than ngay trước văn phòng trên mỏ than (khoảng 300 tấn) của Công ty đã tồn đọng từ rất lâu không thể bán được. Không chỉ ở đây đâu, nhà báo cứ về kho than ở đội 1 xã Thanh Xương mới nhiều”. Theo chỉ dẫn, chúng tôi về kho than của Công ty, hàng đống than chất cao ngất ngưởng qua thời gian nắng mưa. Nhiều người dân sống xung quanh cho biết, đã lâu lắm rồi không thấy có ô tô vào mua than. Vào mùa mưa, nước than chảy ra đen ngòm, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước sinh hoạt của bà con.

Từ một đơn vị được đông đảo mọi người biết đến, được sự quan tâm đặc biệt của tỉnh cũng như góp phần vào việc phát triển KT - XH của địa phương, nhưng giờ ít ai còn quan tâm, biết đến. Trước thực trạng này, để ngành khai thác than phục vụ sản xuất trên địa bàn tỉnh, tạo công ăn việc làm cho người dân và xa hơn nữa phục vụ ngành công nghiệp luyện kim thì trước hết Ban lãnh đạo Công ty cần có định hướng phát triển và cần được sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương, cơ quan ban ngành trên địa bàn./.

Văn Tâm