Điện Biên TV - Năm 2014 là năm đầu tiên Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Ngày KH&CN Việt Nam (18/5). Cùng với sự nghiệp phát triển KH&CN cả nước, ngành KH&CN Điện Biên đã làm tốt vai trò của mình, thực sự là diễn đàn của giới KH&CN, là cầu nối giữa các nhà khoa học với người dân và doanh nghiệp. Qua đó, góp phần tích cực hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh mà Nghị quyết Đại hội tỉnh Đảng bộ lần thứ XII đã đề ra; thể hiện rõ vai trò của ngành trong công cuộc xoá đói, giảm nghèo nhằm sớm đưa tỉnh thoát khỏi tình trạng kém phát triển, đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm mà ngành KH&CN tỉnh đang nỗ lực quyết tâm thực hiện.

Nhà máy Xi măng Điện Biên góp phần phát triển kinh tế của tỉnh (Ảnh ST)

Ngày 18/5 được gắn liền với sự kiện quan trọng, đó là ngày 18/5/1963 Bác Hồ đã phát biểu tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam. Tại đây, Bác đã phát biểu và giao nhiệm vụ cho các nhà khoa học Việt Nam, cán bộ quản lý KH&CN phải quan tâm phát triển KH&CN, vì nó có ảnh hưởng rất lớn tới sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước. Theo đó, ngày 18/5 hàng năm sẽ trở thành ngày truyền thống của ngành KH&CN Việt Nam - là ngày tôn vinh các nhà KH&CN. Từ đó, góp phần khơi dậy sự đam mê sáng tạo của đội ngũ KH&CN Việt Nam, trong đó đặc biệt là thế hệ trẻ Việt Nam.

Sở KH&CN Điện Biên tiền thân là Ban Khoa học và Kỹ thuật được thành lập theo Quyết định số 372/QĐ ngày 27/7/1968 của Ủy ban hành chính Lai Châu. Những năm qua, ngành KH&CN Điện Biên đã đồng hành và phát triển cùng ngành KH&CN của cả nước. Đội ngũ cán bộ, công nhân viên chức, lao động KH&CN Điện Biên đã vươn mình đổi mới đi lên xây dựng và phát triển bằng những hy sinh thầm lặng, lao động quên mình của rất nhiều các thế hệ cán bộ khoa học, đội ngũ các nhà khoa học trong tỉnh. Ngành KH&CN Điện Biên tự hào về những đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh của địa phương, đặc biệt là trong những năm gần đây. Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII đánh giá KH&CN đã: “Tập trung nghiên cứu triển khai các đề tài, dự án về ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong nông, lâm nghiệp, nghiên cứu điều tra cơ bản; xây dựng thành công một số mô hình sản xuất và nhân ra diện rộng; cung cấp các dữ liệu cơ bản phục vụ quy hoạch và định hướng phát triển kinh tế - xã hội. Triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn Việt Nam ISO 9001:2008 trong hoạt động của một số cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp”. Từ đó, góp phần đưa tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2005-2013 đạt 10,9%/năm, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo định hướng, tăng dần tỷ trọng công nghiệp - xây dựng và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng nông nghiệp; các ngành sản xuất chủ yếu phát triển ổn định. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tiếp tục được đầu tư, đến nay 96% số xã có đường ô tô và điện lưới quốc gia đến trung tâm; 72,6% dân cư khu vực nông thôn được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh; 88% dân cư thành thị sử dụng nước sạch sinh hoạt; các xã, phường, thị trấn đều có hệ thống trường học, trạm y tế cơ bản đáp ứng nhu cầu nhân dân... Văn hóa - xã hội chuyển biến tích cực, an sinh xã hội đảm bảo. Các vấn đề kinh tế - xã hội chỉ đạo triển khai có kết quả, nhất là chương trình xóa đói giảm nghèo (giảm bình quân trên 4%/năm), xây dựng nông thôn mới... Đời sống của nhân dân được nâng lên, bộ mặt đô thị, diện mạo nhiều vùng nông thôn có chuyển biến rõ nét.

Nhân sự kiện Ngày KH&CN Việt Nam 18/5/2014, chúng ta cùng nhìn lại chặng đường xây dựng và phát triển cũng như một số thành tựu nổi bật của ngành KH&CN Điện Biên thời gian qua: Ngày 27/7/1968, Uỷ ban hành chính tỉnh Lai Châu ban hành Quyết định số 372/QĐ về việc thành lập Ban Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Lai Châu. Ban Khoa học và Kỹ thuật là cơ quan Nhà nước nằm trong bộ máy chính quyền thuộc Uỷ ban hành chính tỉnh, đồng thời là cơ quan giúp Tỉnh uỷ lãnh đạo công tác khoa học và kỹ thuật của địa phương.

Ngày 13/1/2004, Ủy ban nhân dân lâm thời tỉnh Điện Biên ra Quyết định số 19/QĐ-UB đổi tên Sở Khoa học và Công nghệ Lai Châu thành Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Điện Biên. Theo đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo giao chức năng, nhiệm vụ quản lý Nhà nước về KH&CN cho Ủy ban nhân dân các huyện, thị và thành phố phù hợp với địa phương. Những năm qua, công tác nghiên cứu, quản lý Nhà nước trong lĩnh vực KH&CN đã góp phần cung cấp các luận cứ khoa học giúp cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh đề ra chủ trương, chính sách trong việc quy hoạch và lựa chọn các phương án đầu tư để phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo của các địa phương trên địa bàn tỉnh theo hướng tập trung từng bước công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Người dân biết ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi (Ảnh ST)

Với vị trí và tầm quan trọng đó, hoạt động KH&CN đã được Nghị quyết Đại hội XII Đảng bộ tỉnh xác định: “Đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao khoa học, công nghệ tiên tiến phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao trình độ, năng suất, chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh của sản phẩm ngành kinh tế chủ yếu. Ưu tiên các đề tài trực tiếp phục vụ phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, chú trọng công nghệ bảo quản, chế biến nông, lâm sản”. Cùng với các đề tài nghiên cứu đã xây dựng mô hình chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, sản lượng một số cây trồng, vật nuôi trong nông nghiệp, đáp ứng chương trình an toàn an ninh lương thực của tỉnh. Các mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật đã được tổ chức triển khai có quy mô lớn, tập trung nhằm tạo ra mô hình sản xuất có năng suất và hiệu quả cao, tạo ra được khối lượng sản phẩm lớn cho xã hội như: Chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống cây trồng, sử dụng các giống có năng suất cao, thích hợp với điều kiện sinh thái của địa phương, áp dụng các kỹ thuật, biện pháp bảo vệ thực vật, thủy lợi… được nông dân áp dụng rộng rãi.

Sở KH&CN đã phối kết hợp với các cơ quan đơn vị trong tỉnh, các viện, cơ quan nghiên cứu ở Trung ương xây dựng các mô hình chuyển giao ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trên nhiều cánh đồng như: Mường Báng, Mường Đun, Xá Nhè (huyện Tủa Chùa); xã Ảng Tở, Ảng Nưa, Ảng Cang, Mường Đăng (huyện Mường Ảng); xã Mường Mùn, Quài Tở, Quài Cang, Quài Nưa, Chiềng Sinh, Pú Nhung (huyện Tuần Giáo); xã Luân Giói, Na Son, Pu Nhi (huyện Điện Biên Đông); Mường Phăng, Nà Tấu (huyện Điện Biên)… Các dự án đã làm tăng từ 15 - 25% năng suất cây trồng trong vùng. Dự án trồng đậu tương trên đất một vụ lúa triển khai trên 1.500ha đã có hiệu quả kinh tế - xã hội lớn, là khai thác tiềm năng đất đai đưa vào sản xuất, giải quyết công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Dự án nuôi trồng thuỷ sản ngoài đưa các giống mới vào sản xuất còn góp phần thúc đẩy phát triển ngành thuỷ sản phát triển trong thời gian qua.

Trong công nghệ sinh học đã chú trọng đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn để tạo ra các giống cây trồng, vật nuôi, các chế phẩm công nghệ sinh học nông nghiệp có năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cao phục vụ cho nhu cầu chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn. Các dự án triển khai như: Xây dựng phòng nuôi cấy mô tế bào thực vật, hỗ trợ sản xuất giống cây nông, lâm nghiệp bằng công nghệ nuôi cấy mô; lai ghép giống nhãn, cam, bưởi, sản xuất phân lân vi sinh...

Trong phát triển công nghiệp chế biến đã làm tốt công tác chuyển giao công nghệ chế biến bảo quản nông sản tại địa phương như: Chế biến chè Tuyết Shan, sấy hạt giống bằng máy hồng ngoại... Hỗ trợ đầu tư xây dựng mô hình thí điểm cụm công nghiệp, dịch vụ ở xã Mường Báng (huyện Tủa Chùa) và xã Mường Nhà (huyện Điện Biên)…

Lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn đã tập trung vào việc nghiên cứu bản sắc văn hoá các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh như: Nghiên cứu tập tục tín ngưỡng của một số dân tộc vùng cao và giải pháp bảo tồn phát huy bản sắc văn hoá truyền thống của các dân tộc Tây Bắc; nghiên cứu giải pháp phát triển giáo dục cộng đồng; nghiên cứu các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện một số chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Điện Biên; di cư tự do trên địa bàn tỉnh Điện Biên - thực trạng và giải pháp; kết quả nghiên cứu đã phục vụ cho công tác quản lý và chỉ đạo của tỉnh, làm căn cứ để tham mưu cho tỉnh hoạch định xây dựng chủ trương, chính sách cho phù hợp.

Thạc sĩ Nguyễn Văn An, Giám đốc Sở KH&CN Điện Biên cho biết: “Thời gian tới, để đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết Đảng bộ tỉnh lần thứ XII đã đề ra, các hoạt động trong lĩnh vực KH&CN cần tập trung nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các thành tựu KH&CN vào các lĩnh vực sản xuất và đời sống, chú trọng lĩnh vực nông, lâm nghiệp. Hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, xây dựng kết cấu hạ tầng thông tin đáp ứng yêu cầu trao đổi thông tin trên địa bàn. Đi sâu vào việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sinh học, tiếp nhận, kế thừa những thành quả khoa học kỹ thuật tiên tiến vào thực tiễn sản xuất để góp phần tạo nên bước đột phá về năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường”.

Cùng với sự phát triển của tỉnh và từ những kết quả đạt được, ngành KH&CN Điện Biên thực sự là một động lực quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đảm bảo quốc phòng - an ninh và an sinh xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII đã đề ra, trên các lĩnh vực đều thể hiện tích cực vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.

Khánh Toàn
                                                           Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Điện Biên