ĐBP - Từng bước xây dựng vùng nguyên liệu quy mô lớn, tập trung những loại cây có lợi thế và đặc sản địa phương, được thị trường ưa chuộng, có sức tiêu thụ lớn. Đây là giải pháp quan trọng để Điện Biên nâng cao thu nhập cho nông dân ở những vùng có thế mạnh, điều kiện thổ nhưỡng khí hậu phù hợp, hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững.

Tập trung cây trồng lợi thế

Với mục tiêu trở thành vùng chuyên canh cây ăn quả trọng điểm của tỉnh, giai đoạn 2021 - 2023, huyện Mường Ảng (cũ) đã triển khai 3 dự án liên kết sản xuất, trồng và tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả. 218 hộ dân tham gia các dự án, với gần 70ha trồng xoài, bưởi và một số cây đặc sản khác. Đến nay khu vực Mường Ảng đã hình thành 510ha cây ăn quả, trong đó 357ha đã cho thu hoạch, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Chính quyền địa phương cùng cơ quan chuyên môn thường xuyên vận động, khuyến khích nông dân tham gia mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX) gắn với tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, phối hợp với các ngành liên quan hỗ trợ người dân áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, tăng cường tập huấn kỹ thuật, giúp nông dân cải thiện thu nhập, phát triển kinh tế bền vững.

Từ mô hình kinh tế hộ ban đầu, tại Mường Ảng đã hình thành và phát triển nhiều HTX cây ăn quả, đóng vai trò hạt nhân trong tổ chức sản xuất, thu mua và bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Tiêu biểu là HTX Cây ăn quả sạch Mường Ảng thành lập năm 2020 với hơn 20 hộ tham gia, quản lý gần 100ha cây ăn quả, chủ yếu là bưởi da xanh và xoài. Mỗi năm, HTX thu hoạch từ 300 - 500 tấn quả, toàn bộ sản phẩm đều được bao tiêu ổn định.

Vùng sản xuất tập trung đem lại lợi ích kép: Vừa nâng cao giá trị kinh tế, vừa tạo điều kiện để nông dân tiếp cận kỹ thuật mới, canh tác an toàn, hướng tới sản xuất hữu cơ. Nhờ đó, chất lượng nông sản được khẳng định, mở rộng thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Anh Lò Văn Phương, hộ trồng xoài ở xã Quài Tở chia sẻ: “Trước đây gia đình chỉ trồng ngô, lúa nên thu nhập bấp bênh. Từ khi chuyển sang trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGAP, được HTX bao tiêu, tôi yên tâm sản xuất. Mỗi vụ thu nhập hàng chục triệu đồng, cuộc sống khá hơn”.

Công nhân Công ty TNHH Cara Farm Việt Nam chăm sóc cam ruột đỏ tại trang trại bản Bồ Hóng, phường Mường Thanh.

Tại phường Mường Thanh, Công ty TNHH Cara Farm Việt Nam là doanh nghiệp tiên phong sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Trên diện tích gần 5ha, Cara Farm trồng cam ruột đỏ (cam Cara) - giống cam lần đầu có mặt tại Điện Biên. Sau hơn 8 năm kiên trì canh tác sạch, tháng 10/2022, sản phẩm của đơn vị được cấp chứng nhận hữu cơ. Dù năng suất không cao hơn so với canh tác truyền thống, song chất lượng và giá bán ổn định: Cam Cara 90.000 - 120.000 đồng/kg, bưởi da xanh 70.000 đồng/kg. Sản phẩm tiêu thụ hết tại vườn, cung cấp tới các thị trường lớn như Hà Nội, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh.

Phát triển nông nghiệp bền vững

Thực hiện Đề án Phát triển cây ăn quả lợi thế, đặc sản theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, bền vững giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, Điện Biên đã chuyển đổi 578ha đất lúa và đất trồng cây hàng năm sang cây ăn quả. Đến nay, tổng diện tích cây ăn quả toàn tỉnh đạt hơn 4.160ha, tăng 1.124ha so với năm 2020, đạt 83,2% kế hoạch; sản lượng ước đạt gần 26.720 tấn.

Song song với việc mở rộng sản xuất, tỉnh chú trọng đào tạo, tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, giúp người dân nâng cao năng lực sản xuất và quản lý. Các sản phẩm nông nghiệp hướng tới chế biến sâu, đạt chuẩn OCOP, gắn kết sản xuất với tiêu thụ, đảm bảo đầu ra ổn định. Nhiều xã như Búng Lao, Pú Nhung, Mường Nhà, Na Sang, Thanh Yên… đã hình thành vùng sản xuất tập trung khoảng 3.000ha, chủ yếu các loại cây như dứa, chuối, mít; tạo vùng nguyên liệu phục vụ chế biến cho doanh nghiệp lớn như Nafoods Tây Bắc, Đồng Giao, TH True Milk.

Việc phát triển vùng chuyên canh không dừng ở lợi ích trước mắt, mà mở rộng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, bền vững. Nhiều giống cây chất lượng cao được đưa vào sản xuất, giúp tăng năng suất, hiệu quả sử dụng đất và nâng cao thu nhập cho người trồng.

Ngành Nông nghiệp tỉnh chú trọng bảo tồn và phát triển nguồn giống bản địa, chủ động nhân giống chất lượng cao. Tỉnh đã đề nghị Cục Trồng trọt công nhận 54 cây đầu dòng bưởi da xanh cùng 4 vườn cây đầu dòng lâu năm đối với mít siêu sớm TL1, mít ruột đỏ ID1, vú sữa HK2 và na SR-1. Việc chủ động nguồn giống chuẩn vừa nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm vừa tạo nền tảng bền vững cho phát triển vùng cây ăn quả chủ lực.

Hiện tỉnh có 6 chuỗi cung ứng quả an toàn (cam, bưởi, dứa, mít) và 7 mã số vùng trồng nội địa cấp cho các sản phẩm dứa, cam, bưởi, mít, xoài với tổng diện tích 25,5ha. Đây là bước tiến quan trọng trong việc đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm, hướng đến xuất khẩu chính ngạch và xây dựng thương hiệu nông sản Điện Biên trên thị trường.

Với định hướng rõ ràng, sự đồng hành của chính quyền, nỗ lực của doanh nghiệp và người dân, Điện Biên đang dần hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, tạo chuỗi giá trị nông sản khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Đây là bước đi quan trọng để nông sản địa phương vươn ra thị trường lớn, khẳng định thương hiệu và nâng cao thu nhập cho người dân.

Bài, ảnh: Lan Phương